T.C.
Yargıtay
9. Hukuk Dairesi
Esas No: 2004/1834
Karar No: 2004/24692
Tarih: 02.11.2004
Karar Özeti:
Mahkemece işyerinde keşif yapılmış ve itfaiye görevlisi bilirkişi raporunda, davacının sigara içtiği alanda parlayıcı maddelerin bulunmadığı, ancak sigaranın yakınlardaki straforların bulunduğu bölüme atılması durumunda yangın tehlikesinin olabileceği açıklanmıştır. Yine davacının sigara içtiği yerin yakınlarında gaz odasının bulunduğu bilirkişi raporundan anlaşılmaktadır. Olay yerinin gösterildiği krokide de fabrika binası dışında ancak fabrika sahası içerisinde bir sigara içme yerinin bulunduğu görülmektedir. Ancak davacı işçi işverence tahsis edilen sigara içilen bölüm dışında ve yangın tehlikesi taşıyan bir bölgede sigara içmiştir. Bu durumda davacı işçi tarafından bu iş için ayrılmış özel bölüm dışında sigara içilerek işyeri güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğü dosya içeriği ile sabit olmuştur. Davalı işverence işçinin iş sözleşmesinin feshi haklı bir nedene dayanmaktadır.
İlgili Mevzuat: 4857 sayılı İş K. md. 25
Yargıtay Kararı: Taraflar arasındaki ihbar ve kıdem tazminatının ödetilmesi davasının yapılan yargılaması sonunda; ilamda yazılı nedenlerle gerçekleşen miktarın faiziyle birlikte davalıdan alınarak davacıya verilmesine ilişkin hüküm süresi içinde duruşmalı olarak temyizen incelenmesi davalı avukatınca istenilmesi üzerine dosya incelenerek işin duruşmaya tabi olduğu anlaşılmış ve duruşma için 02.11.2004 Salı günü tayin edilerek taraflara çağrı kâğıdı gönderilmişti. Duruşma günü davalı adına Avukat B. O. Geldi. Karşı taraf adına kimse gelmedi. Duruşmaya başlanarak hazır bulunan avukatın sözlü açıklaması dinlendikten sonra duruşmaya son verilerek dosya incelendi, gereği konuşulup düşünüldü:
Davacı işçi, iş sözleşmesinin davalı işverence haklı bir nedene dayanmaksızın feshedildiğini ileri sürerek ihbar ve kıdem tazminatı isteklerinde bulunmuştur.
Davalı işveren ise, davacı işçinin sigara içilmesi yasaklanmış bölgede sigara içtiğinin belirlendiğini, işin güvenliğinin tehlikeye düşürülmesi nedeniyle haklı olarak davacının iş sözleşmesinin feshedildiğini savunmuştur.
Mahkemece, işverence yapılan feshin haklı bir nedene dayanmadığı kabul edilerek istek konusu tazminatların kabulüne karar verilmiştir.
Davacı işçinin işyerinde yemekhaneye giden yolda sigara içtiği dosyadaki bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır. İşyerinde bu iş için ayrılan özel bölüm dışında sigara içilmesinin yasaklandığı da güvenlik talimatlarıyla sabittir.
Mahkemece işyerinde keşif yapılmış ve itfaiye görevlisi bilirkişi raporunda, davacının sigara içtiği alanda parlayıcı maddelerin bulunmadığı, ancak sigaranın yakınlardaki straforlann bulunduğu bölüme atılması durumunda yangın tehlikesinin olabileceği açıklanmıştır. Yine davacının sigara içtiği yerin yakınlarında gaz odasının bulunduğu bilirkişi raporundan anlaşılmaktadır. Olay yerinin gösterildiği krokide de fabrika binası dışında ancak fabrika sahası içerisinde bir sigara içme yerinin bulunduğu görülmektedir. Ancak davacı işçi işverence tahsis edilen sigara içilen bölüm dışında ve yangın tehlikesi taşıyan bir bölgede sigara içmiştir. Bu durumda davacı işçi tarafından bu iş için ayrılmış özel bölüm dışında sigara içilerek işyeri güvenliğinin tehlikeye düşürüldüğü dosya içeriği ile sabit olmuştur. Davalı işverence işçinin iş sözleşmesinin feshi 1475 sayılı İş Kanununun 17/2-h maddesi uyarınca haklı bir nedene dayanmaktadır. Belirtmek gerekir ki, davalıya ait işyerinde çeşitli tarihlerde yangın olaylarının yaşanmış olması da işvereni bu konuda daha duyarlı davranmaya itmiştir. Böyle olunca, ihbar ve kıdem tazminatlarına hak kazanılmasına olanak bulunmamaktadır. Mahkemece anılan isteklerin reddine karar verilmelidir.
SONUÇ: Temyiz olunan kararın yukarıda yazılı sebepten BOZULMASINA, davalı yararına takdir edilen 375.000.000 TL duruşma avukatlık parasının karşı tarafa yükletilmesine, eşin alınan temyiz harcının istek halinde ilgiliye iadesine, 02.11.2004 gününde oyçokluğu ile karar verildi.
Kararın İncelenmesi:
1. İncelediğimiz bu karar da 1475 sayılı İş Kanunun 17/11. h maddesinden söz etmekte ise de aynı hüküm zarar miktarına ilişkin değişiklik hariç 4857 sayılı yeni İş Kanununun 25/11. ı maddesinde de yer almaktadır. Söz konusu hükme göre; "işçinin kendi isteği veya savsaması yüzünden işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi, işyerinin malı olan veya malı olmayıp da eli altında bulunan makineleri, tesisatı veya başka eşya ve maddeleri otuz günlük ücretinin tutarıyla ödemeyecek derecede hasara ve kayba uğratması" işveren için iş akdinin feshi için haklı bir neden oluşturmaktadır.
2. Karara konu olan olayda işyerinde sigara içen işçinin iş akdinin feshi hükmün ilk cümlesinde yer alan, işçinin işin güvenliğini tehlikeye düşürmesi nedeniyle yapıldığı anlaşılmaktadır. Karar oy çokluğu ile verilmekle birlikte karara karşı olan üyelerin muhalefeti, maddi vakıanın kararda belirtildiği gibi olmadığına ve dolayısıyla ispatına yöneliktir.
3. Yüksek mahkemenin bu kararından da anlaşılacağı üzere, işyeri çeşitli tarihlerde yangın olaylarının yaşandığı yangın riskinin büyük olduğu bir işyeridir, işveren bu nedenle işyerinde sigara içmeye mahsus bir yer tahsis etmiş, ancak davacı işçi bu yer dışında sigara içmiştir. Kanunun söz konusu hükmünde "işçinin kendi isteği veya savsamasından bahsedildiğine göre onun işyerinde iş güvenliğini tehlikeye düşüren her türlü kusurlu davranışı (kasti ağır ihmal, hafif ihmal) söz konusu davranıştan somut bir zarar doğmamış olsa da fesih için haklı neden oluşturur. Önemli olan objektif olarak tehlikenin doğmuş olmasıdır.
4. Yargıtay kararında varılan sonuç ayrıca kanunun iş sağlığı güvenliğine ilişkin bir başka hükmünün de gereğidir. Bir başka anlatımla, İş K.md. 77/1.e göre; "... İşçiler de iş sağlığı ve güvenliği konusunda alınan her türlü önleme uymakla yükümlüdürler." Şu halde, işverenin mevzuata göre almakla yükümlü olduğu iş sağlığı ve güvenliği önlemlerine, kanunun emredici hükümlerine rağmen, işçinin uymaması, bu önlemlerin gereklerini yerine getirmemesi sonucu iş güvenliğini tehlikeye düşürmesi, tutum ve davranışları ile işyeri ve diğer çalışanlar yönünden bir zarar riskini ortaya çıkarması iş sözleşmesinin haklı nedenle derhal feshine yol açabilir. Nitekim Yargıtay 9. Hukuk Dairesi bir başka kararında; diğer bir işçinin elini solventle temizlemekte, iken sigarasını yakmak için çakmağını çaktığı sırada yanıcı maddenin alev alması sonucu arkadaşının kolunun yanmasına neden olan işçinin iş güvenliğini tehlikeye düşürdüğü; bu nedenle de iş kanunun (1475 sayılı kanun) 17/II. h maddesindeki haklı fesih sebebinin oluştuğu sonucuna varılmıştır (Y9HD 09.04.1992-1991/16257 - 1992/3937).
5. Yargıtay kararına konu olan olayda olduğu gibi işyerinde sigara içilmesi iş sağlığı ve güvenliğini tehlikeye düşürdüğü durumlarda işçinin bu yasağa uyması zorunlu olup, aksine davranış bir haklı fesih nedenidir. Ancak işyerlerinde İş Sağlığı ve Güvenliği tehlikeye düşürme gibi bir durumun olmadığı hallerde de toplu iş sözleşmesi veya iş sözleşmesi ile sigara içme yasağı getirilmiş ise işçi bu yasağa uymak zorundadır. Kanaatimce mevzuatta ve sözleşmelerde bu konuda bir yasak bulunmasa da işveren yönetim hakkına dayanarak işyerinde sigara yasağı koyabilmelidir. Ancak konulan yasağın iyi niyet kurallarına uygun bulunması ve salt işçiye çıkarılmış bir güçlük niteliğinde olmaması gerekir. Örneğin, işin niteliği itibariyle sigara içilmesinin işin görülmesinde herhangi bir olumsuzluk yaratmadığı, işyerinin açık kısımlarında, kantininde veya ara dinlenmelerinde bu yönde bir yasağın konulması kabul edilemez.
SONUÇ: İncelediğimiz Yargıtay kararında varılan, sonuç işçinin çalıştığı yerde sigara içmesinin iş sağlığı ve güvenliğini tehlikeye düşürecek nitelikte olması nedeniyle isabetlidir.
Yorumlar