5620 sayılı Kanun ile mahalli idareler dahil kamu kurum ve kuruluşlarında çalışan geçici işçilerin sürekli işçi kadrolarına ve sözleşmeli personel statüsüne geçirilmesinin esas ve usulleri düzenlenmiş, Kanunun 3 üncü maddesi ile de geçici işçi pozisyonlarında işçilerin hangi şartlarda çalıştırılabileceği hükme bağlanmıştır.

Söz konusu maddeye, 20/11/2017 tarih ve 696 sayılı KHK'nin 106 ncı maddesi ise (Aynen kabul: 1/2/2018-7079/99 md.) eklenen fıkra ile de yeni bir düzenleme getirilmiştir.

Belediyelerde vize süreleri uzatılabilir mi?

Söz konusu düzenlemenin, mahalli idareleri ve dolayısıyla da belediyeleri ilgilendirip ilgilendirmediği konusunda bazı tereddütler yaşandığını biliyoruz.

Bu tereddütlerden bizlere ulaşan sorulara Mevzuat Takip Sistemi olarak, içerik destekçimiz MİARGEM'in görüşleri doğrultusunda verdiğimiz cevaplarda, maddede 696 sayılı KHK ile yapılan düzenlemenin, belediyeleri kapsamadığını ifade etmiştik.

Ancak, tarafımıza ulaşan ve elde ettiğimiz bilgilerden, belediyelerden gelen sorulara bazı kaynaklardan bunun aksine; "Belediyeler ile bun­la­rın mü­es­se­se ve iş­let­me­le­rin­de (Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu hü­küm­le­ri­ne gö­re ku­rul­muş olan şir­ket­ler ha­riç) ve mahalli idare birliklerinde, Belediye ve Bağlı Kuruluşları ile Mahalli İdare Birlikleri Norm Kadro İlke ve Standartlarına Dair Yönetmeliğin 24 üncü maddesi çerçevesinde yetkili meclislerinden, süre uzatımı kararı alınması gerektiği görüşündeyiz." şeklinde cevaplar verildiği belirlenmiştir.

Yasal çerçeve

5620 sayılı Kanunun "Ge­çi­ci iş po­zis­yon­la­rın­da iş­çi ça­lış­tı­rıl­ma­sı" başlıklı 3 üncü maddesindeki düzenleme şu şekildedir:

"MAD­DE 3- (1) Bu Ka­nu­nun ya­yı­mı ta­ri­hin­den iti­ba­ren 1 in­ci mad­de kap­sa­mın­da­ki ida­re, ku­rum ve ku­ru­luş­lar­da ge­çi­ci iş po­zis­yon­la­rın­da iş­çi ça­lış­tı­rı­la­maz.

(2) An­cak mev­sim­lik ve kam­pan­ya iş­le­ri ile or­man yan­gı­nıy­la mü­ca­de­le hiz­met­le­rin­de bir ma­lî yıl­da 6 ay­dan az ol­mak üze­re vi­ze edi­le­cek ge­çi­ci iş po­zis­yon­la­rın­da iş­çi ça­lış­tı­rı­la­bi­lir. Bu şe­kil­de ça­lış­tı­rı­la­cak iş­çi­ler için her ma­lî yıl­da;

a) 1 in­ci mad­de­nin (a) ben­din­de be­lir­ti­len ida­re­ler­ce, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğın­dan,

b) 1 in­ci mad­de­nin (b) ben­din­de be­lir­ti­len ku­ru­luş­lar­ca, Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nın (özel­leş­tir­me prog­ra­mı­na alı­nan­lar için Özel­leş­tir­me İda­re­si Baş­kan­lı­ğı­nın) ona­yı üze­ri­ne Dev­let Per­so­nel Baş­kan­lı­ğın­dan,

c) Be­le­di­ye­ler ile bun­la­rın mü­es­se­se ve iş­let­me­le­rin­de (Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu hü­küm­le­ri­ne gö­re ku­rul­muş olan şir­ket­ler ha­riç) ve ma­hallî ida­re bir­lik­le­rin­de, Be­le­di­ye ve Bağ­lı Ku­ru­luş­la­rı ile Ma­hal­li İda­re Bir­lik­le­ri Norm Kad­ro İl­ke ve Stan­dart­la­rı­na Da­ir Yö­net­me­li­ğin 24 ün­cü mad­de­si çer­çe­ve­sin­de yet­ki­li mec­lis­le­rin­den,

ge­çi­ci iş po­zis­yon vi­ze­si alın­ma­sı zo­run­lu­dur. Söz ko­nu­su vi­ze iş­le­mi ya­pıl­mak­sı­zın ge­çi­ci iş­çi ça­lış­tı­rı­la­maz ve her­han­gi bir öde­me ya­pı­la­maz. İl özel ida­re­le­ri ile bun­la­rın mü­es­se­se ve iş­let­me­le­rin­de (Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu hü­küm­le­ri­ne gö­re ku­rul­muş olan şir­ket­ler ha­riç) bu fık­ra hü­küm­le­ri­ne gö­re ge­çi­ci iş­çi ça­lış­tı­rı­la­bil­me­si­ne iliş­kin usûl ve esas­lar İçiş­le­ri Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan be­lir­le­nir.

(3) (Ek: 20/11/2017-KHK-696/106 md.; Aynen kabul: 1/2/2018-7079/99 md.) İkinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamında vizelenen geçici iş pozisyonlarında çalışanların çalışma sürelerini, ilgili kurum veya kuruluşların talebi üzerine kurum, kuruluş, birim veya pozisyon itibarıyla dört aya kadar uzatmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir."

Hangi Kurumlar İstisnalardan Yararlanabilmektedir?

Maddeye göre esas itibariyle ve ilke olarak bu kanunun yayımı tarihinde, mahalli idareler de dahil Kanun kapsamındaki mahalli idarelerde geçici işçi çalıştırılamayacağı hükme bağlanmıştır.

Bundan sonra da, hangi istisnai hallerde ve ne şekilde geçici işçi çalıştırılabileceği hükme bağlanmıştır.

Buna göre; mev­sim­lik ve kam­pan­ya iş­le­ri ile or­man yan­gı­nıy­la mü­ca­de­le hiz­met­le­rin­de bir ma­lî yıl­da 6 ay­dan az ol­mak üze­re vi­ze edi­le­cek ge­çi­ci iş po­zis­yon­la­rın­da iş­çi ça­lış­tı­rı­la­bi­lir. Bu şe­kil­de ça­lış­tı­rı­la­cak iş­çi­ler için her ma­lî yıl­da;

a) 1 in­ci mad­de­nin (a) ben­din­de be­lir­ti­len ida­re­ler­ce, Ma­li­ye Ba­kan­lı­ğın­dan,

b) 1 in­ci mad­de­nin (b) ben­din­de be­lir­ti­len ku­ru­luş­lar­ca, Ha­zi­ne Müs­te­şar­lı­ğı­nın (özel­leş­tir­me prog­ra­mı­na alı­nan­lar için Özel­leş­tir­me İda­re­si Baş­kan­lı­ğı­nın) ona­yı üze­ri­ne Dev­let Per­so­nel Baş­kan­lı­ğın­dan,

c) Be­le­di­ye­ler ile bun­la­rın mü­es­se­se ve iş­let­me­le­rin­de (Türk Ti­ca­ret Ka­nu­nu hü­küm­le­ri­ne gö­re ku­rul­muş olan şir­ket­ler ha­riç) ve ma­hallî ida­re bir­lik­le­rin­de, Be­le­di­ye ve Bağ­lı Ku­ru­luş­la­rı ile Ma­hal­li İda­re Bir­lik­le­ri Norm Kad­ro İl­ke ve Stan­dart­la­rı­na Da­ir Yö­net­me­li­ğin 24 ün­cü mad­de­si çer­çe­ve­sin­de yet­ki­li mec­lis­le­rin­den,

ge­çi­ci iş po­zis­yon vi­ze­si alın­ma­sı zo­run­lu­dur.

Görüleceği üzere; maddede, sadece belediyelerin vizelerini nasıl alacakları öngörülmüş, Be­le­di­ye ve Bağ­lı Ku­ru­luş­la­rı ile Ma­hal­li İda­re Bir­lik­le­ri Norm Kad­ro İl­ke ve Stan­dart­la­rı­na Da­ir Yö­net­me­li­ğin 24 ün­cü mad­de­sine atıfta bulunulmuştur.

Yapılan son düzenleme ise şu şekildedir: "İkinci fıkranın (a) ve (b) bentleri kapsamında vizelenen geçici iş pozisyonlarında çalışanların çalışma sürelerini, ilgili kurum veya kuruluşların talebi üzerine kurum, kuruluş, birim veya pozisyon itibarıyla dört aya kadar uzatmaya Maliye Bakanlığı yetkilidir."

Düzenlemede kastedilen (a) ve (b) bentleri kapsamındaki kuruluşlar şunlardır:

- Ge­nel büt­çe kap­sa­mın­da­ki ka­mu ida­re­le­ri, 10/12/2003 ta­rih­li ve 5018 sa­yı­lı Ka­mu Ma­lî Yö­ne­ti­mi ve Kon­trol Ka­nu­nu­na ek­li (II) sa­yı­lı cet­vel­de yer alan özel büt­çe­li ida­re­ler ve (IV) sa­yı­lı cet­vel­de yer alan sos­yal gü­ven­lik ku­rum­la­rı ile bun­la­ra bağ­lı dö­ner ser­ma­ye­li ku­ru­luş­lar, ka­nun­lar­la ku­ru­lan fon­lar ve ke­fa­let san­dık­la­rı, özel ka­nun­lar­la ku­ru­lan ku­ru­luş ve te­şek­kül­ler ile hiz­met­le­ri­ni ge­nel büt­çe­nin trans­fer ter­tip­le­rin­den yar­dım ala­rak yü­rü­ten ka­mu ku­rum ve ku­ru­luş­la­rı.

- Ka­mu ik­ti­sa­dî te­şeb­büs­le­ri ve bağ­lı or­tak­lık­la­rı (iş­ti­rak­ler ha­riç), 24/11/1994 ta­rih­li ve 4046 sa­yı­lı Özel­leş­tir­me Uy­gu­la­ma­la­rı Hak­kın­da Ka­nun çer­çe­ve­sin­de özel­leş­tir­me kap­sa­mın­da ve­ya prog­ra­mın­da bu­lu­nan­lar­dan ser­ma­ye­si­nin % 50’sin­den faz­la­sı ka­mu­ya ait ku­ru­luş­lar ile 4/2/1924 ta­rih­li ve 406 sa­yı­lı Tel­graf ve Te­le­fon Ka­nu­nu ile ku­rul­muş ve ser­ma­ye­si­nin ta­ma­mı Ha­zi­ne­ye ait ku­ru­luş­lar­.

Görüleceği üzere, yapılan düzenleme ile ilgili olarak mahalli idarelerin dolayısı ile belediyelerin vize işlemlerine yönelik bir düzenleme veya atıf söz konusu değildir.

696 sayılı KHK ile yapılan düzenleme belediyeleri ilgilendirmemektedir.

Dolayısı ile mahalli idareler vize işlemlerine aynı şekilde devam etmektedirler. Belediyelerdeki geçici işçi vizelerinin sürelerinin uzatılabileceği hususunda yeni düzenlemede bir hüküm veya o anlama gelecek bir ifade olmadığı gibi, atıf yapılan atıf yapılan Be­le­di­ye ve Bağ­lı Ku­ru­luş­la­rı ile Ma­hal­li İda­re Bir­lik­le­ri Norm Kad­ro İl­ke ve Stan­dart­la­rı­na Da­ir Yö­net­me­li­ğin 24 ün­cü mad­de­sinde de süre uzatımı yapılacağını çağrıştıran bir düzenleme bulunmamaktadır.

Anılan 24 üncü maddede düzenlenen husus, geçici işçi vizelerinin nasıl hesaplanacağı ve hangi miktarlarda verilebileceğine ilişkindir. Bu nedenle, madde çerçevesinde sadece vize miktarı, belirlenen oranlar dahilinde belirlenebilecek olup, belirtilen oran ve miktarları aşacak şekilde vize sürelerinin uzatılması söz konusu olamayacaktır. Maddede belirtilen oran ve miktarları aşacak şekilde süre uzatılması, vizesiz işçi çalıştırılması sonucunu değiştirecektir. Kaldı ki, madde ile belediyelerin yetkili organı olan Belediye Meclisine verilen yetki bellidir. Bunu aşacak şekilde belediye meclislerinin karar almaları hukuki olmayacaktır.

Belediyelerde vize süresi uzatılamaz

Bu nedenle, 696 sayılı KHK ile 5620 sayılı Kanunun 3 üncü maddesine eklenen fıkra çerçevesinde, belediyelerde geçici işçi vize sürelerinin hiçbir şekilde uzatılması mümkün değildir.

Vizelerin verilmesine ilişkin detaylı değerlendirmeyi içeren makale için tıklayınız.

5620 Sayılı Kanun’dan Sonra Mahalli İdarelerde Geçici İşçi, Sürekli İşçi ve Sözleşmeli Personel İstihdamı Esasları